Sains Malaysiana 47(3)(2018): 595–601
              
            
                http://dx.doi.org/10.17576/jsm-2018-4703-21 
                    
            
               
            
            Pemerhatian Arus Ionosfera semasa Suar Suria
              Kuat Menggunakan Data Magnetometer Dasar
              
            
            (Observation of Ionospheric Current during
              Strong Solar Flare Using Ground Based Magnetometer)
              
            
            
               
            
                N.M.N. ANNADURAI1, 
                  N.S.A. 
                  HAMID1* 
                  & A. 
                  YOSHIKAWA2,3  
            
               
            
            1Pusat Pengajian Fizik Gunaan, Fakulti
              Sains dan Teknologi, Universiti Kebangsaan Malaysia, 43600 UKM Bangi, Selangor
              Darul Ehsan, Malaysia
              
            
            
               
            
            2Department of Earth and Planetary
              Sciences, Faculty of Sciences, 33 Kyushu University, 6-10-1 Hakozaki,
              Higashi-ku, Fukuoka 812-8581, Japan
              
            
            
               
            
            3International Center for Space Weather
              Science and Education (ICSWSE), Kyushu University, 53
              
            
            6-10-1
              Hakozaki, Higashi-ku, Fukuoka 812-8581, Japan
              
            
            
               
            
            Received: 3 August 2017/Accepted: 16 October
              2017
              
            
            
               
            
            ABSTRAK
              
            
            Suar suria merujuk kepada aktiviti
              matahari yang ditafsirkan sebagai cahaya terang yang meletus secara tiba-tiba
              dari permukaan matahari. Ia mampu menjejaskan sistem ionosfera bumi justeru
              mengganggu mana-mana arus yang mengalir di lapisan tersebut. Kejadian ini dapat
              diperhatikan melalui pemerhatian data magnetometer yang dicerap di bumi. Kesan
              umum suar suria adalah peningkatan kekonduksian ionosfera seterusnya
              meningkatkan keamatan arus namun didapati terdapat beberapa suar suria mampu
              memberikan kesan sebaliknya. Terdapat kajian yang melaporkan bahawa satu suar
              suria mampu meningkatkan keamatan arus di sesetengah kawasan dan pengurangan
              keamatan pada kawasan yang lain. Kajian lepas pula lebih tertumpu kepada kesan
              suar suria pada kawasan sektor tertentu atau setempat. Walau bagaimanapun,
              kajian ini mengambil pendekatan untuk menganalisis sifat suar suria dan
              kesannya menggunakan taburan data yang lebih meluas iaitu melibatkan stesen
              magnetometer yang dipasang di lima sektor. Data yang digunakan adalah daripada
              jaringan Magnetic Data Acquisition System/Circum Pan Magnetometer Network
              Pacific (MAGDAS/CPMN) dan suar suria dikenal pasti melalui data
              fluks sinar-X yang dicerap daripada satelit Geostationary Operational
              Environmental Satellite 15 (GOES 15). Keputusan kajian
              menunjukkan kesan suar suria yang tidak pernah ditemui sebelum ini iaitu
              pengurangan keamatan arus pada semua data cerapan di khatulistiwa magnetik dan
              punca yang dicadangkan adalah kewujudan arus elektrojet berlawanan. Selain itu,
              keputusan kajian turut mendapati bahawa suar suria tersebut berlaku pada fasa
              pemulihan ribut geomagnet semasa soltis Jun dalam fasa suria menaik.
  
            
            
               
            
            Kata kunci: Arus ionosfera; medan
              geomagnet; suar suria
              
            
            
               
            
            ABSTRACT
              
            
                Solar flare is referring to sun's activity 
                  define as sudden intense bright light coming from its surface. 
                  It can immediately affect earth's ionosphere system thus perturb 
                  any currents flowing in the layer. The activity can be monitored 
                  using ground based magnetometer data. Regularly, the event will 
                  enhance the ionospheric conductivity thus increase the magnitude 
                  of the currents however the opposite effect has been reported 
                  recently. There were studies reported that a solar flare is 
                  capable to increase current intensity at some location and reduces 
                  it at other location. Previous study were focused on solar flare 
                  effect at some particular area sector or locally. Therefore, 
                  our approach is to analyze solar flare feature and its effect 
                  using extensive magnetometer data distribution which involve 
                  stations from five sectors. Data are obtained from Magnetic 
                  Data Acquisition System/Circum-pan Pacific Magnetometer Network 
                  (MAGDAS/CPMN) 
                  and solar flare is identified using Geostationary Operational 
                  Environmental Satellite 15 (GOES 15) X-ray flux data. Our study discovered a new effect 
                  of solar flare which is reduction of current intensity at all 
                  magnetic equator data and the proposed factor is existence of 
                  counter electrojet current. Apart from that, we also found that 
                  this solar flare occurred on geomagnetic storm recovery phase 
                  during June solstice in inclining phase of solar cycle.  
                  
            
               
            
            Keywords: Geomagnetic field; ionospheric current; solar flare
              
            
            REFERENCES
              
            
                 
                  
            Chapman, S.
              1951. The equatorial electrojet as detected from the abnormal electric current
              distribution above Huacayo, Peru and elsewhere. Arch. Meteol. Geophys. Bioklimatol. 4(1): 368-390.
  
            
            Hamid,
              N.S.A., Ismail, W.N.I. & Yoshikawa, A. 2017. Latitudinal variation of
              ionospheric currents in southeast Asian sector. Advanced Science Letters 23(2): 1444-1447.
  
            
            Hamid,
              N.S.A., Liu, H., Uozumi, T. & Yoshikawa, A. 2015. Empirical model of
              equatorial electrojet based on ground-based magnetometer data during solar
              minimum in fall. Earth, Planets and Space 67: 205.
  
            
            Hamid,
              N.S.A., Liu, H., Uozumi, T. & Yumoto, K. 2013. Solar activity dependence of
              equatorial jet current in Southeast Asia region. Antarctic Record 57(3): 329-337.
  
            
                Ismail, W.N.I., 
                  Hamid, N.S.A., Abdullah, M., Yoshikawa, A. & Uozumi, T. 
                  2017. Longitudinal variation of eej current during different 
                  phases of solar cycle. Journal of Physics: Conference Series 852, 
                  conference 1.
                Nagata, T. 
                  1952. Characteristics of the solar flare effect (Sqa) on geomagnetic 
                  field at Huancayo (Peru) and at Kakioka (Japan). Journal 
                  of Geophysical Research 57(1): 1-14.  
            Ning, B.
  & Li, G. 2014. Evidence of daytime 150-km echoes associated with the upper
              E region density gradient over Sanya. In General
                Assembly and Scientific Symposium (URSI GASS), 2014 XXXIth URSI. pp. 1-1.
  
            
            Okeke, F.N.
              2006. A study of Sq (H) variations over equatorial electrojet regions. Journal of Physics 18(1): 45-52.
  
            
            Onwumechili,
              C. 1997. The Equatorial Electrojet. Netherlands: Overseas Publishers Association. pp. 159-246.
  
            
            Rabiu, A.B.,
              Folarin, O.O., Uozumi, T., Hamid, N.S.A. & Yoshikawa, A. 2017. Longitudinal
              variation of equatorial electrojet and the occurrence of its counter
              electrojet. Annales Geophysicae 35(3): 535-545.
  
            
            Rastogi,
              R.G., Chandra, H. & Yumoto, K. 2013. Unique examples of solar flare effects
              in geomagnetic H field during partial counter electrojet along CPMN longitude
              sector. Earth Planets Space 65:
              1027-1040.
  
            
            Rastogi,
              R.G., Deshpande, M.R. & Sastri, N.S. 1975. Solar flare effect in equatorial
              counter electrojet currents. Nature 258: 218-219.
  
            
            Rastogi,
              R.G. 1997. Midday reversal of equatorial ionospheric electric field. Annales Geophysicae 15: 1309-1315.
  
            
            Rastogi,
              R.G., Pathan, B.M., Rao, D.R.K., Sastry, T.S. & Sastri, J.H. 1999. Solar
              flare effects on the geomagnetic elements during normal and counter electrojet
              periods. Earth Planets Space 51: 947-957.
  
            
            Sastri, J.H.
              1975. The geomagnetic solar are of 6 July 1968 and its implications. Ann. Geophys. 31: 481-485.
  
            
            Shojanoori,
              R., Shafri, H.Z.M., Mansor, S. & Ismail, M.H. 2016. The use of worldview-2
              satellite data in urban tree species mapping by object-based image analysis
              technique. Sains Malaysiana 45(7):
              1025-1034.
  
            
            Simon, N.,
              de Roiste, M., Crozier, M. & Rafek, A.G. 2017. Representing landslides as
              polygon (areal) or points? how different data types influence the accuracy of
              landslide susceptibility maps. Sains
                Malaysiana 46(1): 27-34.
  
            
            Thomas, N.,
              Vichare, G. & Sinha, A.K. 2016. Spatial frequencies associated with the
              latitudinal structures of ionospheric currents seen by CHAMP satellite. Astrophysics and Space Science 361(7):
              1-13.
  
            
            Yamazaki, Y., Yumoto,
              K., Yoshikawa, A., Watari, S. & Utada, H. 2009. Characteristics of
              counter-Sq SFE (SFE*) at the dipequator CPMN stations. Journal of Geophysical Research 114: A05306.
  
            
                Yamazaki, Y. & Maute, A. 2016. Sq and 
                  EEJ - A review on the daily variation of the geomagnetic field 
                  caused by ionospheric dynamo currents. Space 
                  Sci. Rev. 206(1-4): 299-405.  
            
               
            
            *Corresponding author; email:
              shazana.ukm@gmail.com